DEPREM VE SICAKLIK

DEPREM NEDİR

Deprem ani oluşan jeolojik bir doğal afettir. Yer kabuğu hareketleri sonucu oluşur. Deprem bölgelerinde yaşayanlar deprem korkusuyla yaşarlar ancak depremin ne zaman olacağı sadece çok küçük tahminlerle ifade edilebiliyor. İşte o küçük tahminlerden biri.

DEPREM NASIL OLUŞUR SICAKLIK İLİŞKİSİ

Türkiye şartlarında yaz aylarında ve sıcaklığın mevsim normallerinden fazla olduğu günler deprem olduğu fikrindeyim. Mesela kış mevsiminde havalar normal seyrederken bir gün normalinden 10 derece daha sıcak bir hava olunca deprem bölgelerinde hissedilir depremlerin arttığını söyleyebilirim. Tabiki bu söylediğim hiç bir bilimselliğe dayanmıyor sadece bir teori olabilir. Eğer böyle bir durum söz konusuysa bunun olası sebeplerinide ortaya koymak lazım. Belirtmeliyim ki önce sıcaklık artıyor sonra deprem oluyor. Bu ifade önemli çünkü birazdan bu bilgi işimize yarayacak.

SICAKLIK DEPREM İLİŞKİSİ

Deprem yerin kilometrelerce altında olur. Yani ilk bakışta sıcaklıkla deprem arasında bağ kurmak neredeyse imkansız gibi. Ancak yukarıda da belirttiğim gibi sıcak havalarda deprem olduğu gözlemleniyorsa sıcaklık deprem ilişkisi biraz daha irdelenmelidir.

SICAKLIĞIN DEPREMİ ETKİLEMESİ

Sıcaklığın depremi etkilemesi imkansız gibi çünkü sıcaklık yerin alt katmanlarına hızlıca geçemez. Geçse bile zaten yerin kendi iç sıcaklığı var. Sıcaklığın depremi etkilediğini düşünmek artık neredeyse imkansız.

DEPREMİN SICAKLIĞI ETKİLEMESİ

O zaman sıcaklık deprem ilişkisine bir de tersten bakalım. Yani deprem olduğu zaman hava sıcaklığı artar mı. Bu da imkansız görünüyor çünkü güneş ışınlarına dünyadan hiçbir etki olamaz. Ancak yeryüzünde sıcaklık sadece güneş ışınlarının geliş açısıyla ilgili değildir. Sıcaklığı etkileyen bir çok faktör var. Şimdi bunlardan sıcaklık deprem ilişkisine etki edebilecek bir faktör varmı yakından inceleyelim.

Deprem olunca yer kabuğunun sıcaklığı artarsa yeryüzeyinde de belli bir sıcaklık artışı olabilir. Ancak sıcaklık depremden sonra değil depremden önce artıyor bunu da unutmayalım. Yani deprem olması sıcaklığı arttırmıyor.

O halde yerin altında başka bir şey sıcaklık deprem ilişkisini kuruyor olabilir. Yerin altındaki sismik küçük hareketlerin sıcaklığa etkisine bakalım. Yerkabuğu sürekli hareket halinde ve sismik dalgalar oluşturuyor. Yer altından titreşim ve çeşitli gaz çıkışları oluyor. Bu titreşim ve gazlar sıcaklığı arttırıyor olabilir. Bazen çok soğuk bir havada sıcak hava kütlesinin gelip sıcaklığı arttırdığını yada çok sıcak bir havanın soğuk hava kütleleriyle aniden soğuduğunu gözlemlemişsinizdir. Yada soğuk ve sıcak rüzgarların sıcaklığı etkilediğini farketmişsinizdir. Sıcaklığı etkileyen bu faktörlerden biri de yerin altındaki sismik hareketler olabilir.

Yer kabuğunun ayrı ayrı parçalarına levha ismi verilir. Bu levhalar sürekli hareket ediyor. Genel olarak yılda 2 cm hareket ettiğini söyleyebiliriz. Bunu taşların birbirlerine sürtmesi gibi düşünün. Bu sürtünme ortaya bir enerji çıkarır. Bu enerji arttığı zaman bir şekilde yüzeye çıkıyor. Sürekli ve fazla enerji yeryüzündeki sıcaklığı arttırıyor olabilir. Yerin altındaki sismik faaliyet hava sıcaklığını arttırırken bir taraftanda artarak devam ediyor. Yüzeyde sıcaklık artmış durumda ve yerin altı iyice kızışmış durumda. En sonunda daha büyük bir enerji açığa çıkıyor ve hissedebildiğimiz deprem oluşuyor. Yani sıcaklık deprem ilişkisini bu şekilde bağlayabiliriz. Ancak dediğim gibi bu sadece bir teori. Bunun üzerinde bilimsel araştırmalar yapılabilir ve daha sağlam veriler elde edilebilir.

GÜNEŞİN DEPREME FİZİKSEL ETKİSİ

Sıcaklık deprem ilişkisine farklı bir bakış daha yapabiliriz. Güneşin çekim etkisi yada farklı etkileri yer kabuğunu hareket ettirebilir. Dünyanın gün içinde güneşe dönük tarafı günlük sıcaklık artışını yaşayacaktır. Ancak bu durum zaten normal. Dünya ve güneş bu konumdayken güneşten gelen farklı bir etki dünyanın o kısmındaki fay hatlarını etkiliyor olabilir. Güneşin etkisiyle faaliyete geçen faylar deprem oluşturabilir.

Yukarıda açıklamaya çalıştıklarım bilimsel verilere dayanmıyor sadece tahmin. Ancak sıcaklık deprem ilişkisi olduğuna inanıyorum. Sıcaklık deprem ilişkisi olduğu da kesin değil ama olası. Belki sizde bu ilişkiyi fark etmişsinizdir.